Czy reforma OFE w wariancie Morawieckiego to „mniejsze zło”? Jakie niebezpieczeństwa czyhają przed rynkiem kapitałowym na drodze do reformy? Czy „zagranica” przestraszy się reformy? Czy sprzedaż akcji w ramach przenoszenia środków do FRD wywoła bessę? Czy reforma przyniesie pozytywne zmiany na polskim rynku kapitałowym? Zapytaliśmy o to ekspertów z branży finansowej. Oto co powiedzieli.
75 proc. do IKZE, tylko 25 proc. do Funduszu Rezerwy Demograficznej – tak ma (podobno) wyglądać reforma OFE. Jest to wariant za którym optował wicepremier i szef resortu rozwoju Mateusz Morawiecki (łagodniejszy od wariantu szefowej resortu pracy Elżbiety Rafalskiej, który zakładał przeniesienie środków do ZUS). Jej dokładny kształt poznamy już we wrześniu. Środki z funduszy mają zostać rozdysponowane w lipcu 2018 roku, najpóźniej na początku 2019 roku.
Czy to jest „mniejsze zło”, wobec innych wariantów reformy, które również były brane pod uwagę? Czego może się obawiać branża finansowa, czego mogą się obawiać inwestorzy wobec nadchodzącej reformy III filara emerytalnego?
Zobacz także: Reforma OFE: Wygrał wariant Morawieckiego, 75% środków pozostanie na rynku kapitałowym
Czy reforma w wariancie Morawieckiego to mniejsze zło?
Rynek już przyzwyczaił się do tej wersji reformy OFE i przyjął ją jako scenariusz bazowy. Dlatego ostatnie wiadomości na ten temat raczej nie wpłyną na notowania akcji na GPW – uważa Grzegorz Zatryb, główny strateg Skarbiec TFI.
Reforma OFE w wariancie Morawieckiego to nie jest zły scenariusz, zakładając, że jakoś trzeba było zakończyć nieudany eksperyment z tzw. „filarem kapitałowym”. Jego wadą wrodzoną był brak finansowania poprzez zwiększenia składki i wada ta, objawiająca się drenażem finansów, w końcu doprowadziła do jego koniecznego demontażu
Zatryb przyznaje, że nie jest pewien, czy transformacja 75 proc. aktywów z funduszy publicznych (zgodnie z orzeczeniem TK) w prywatne to - z punktu widzenia stabilności systemu emerytalnego - dobry pomysł. Dodaje jednak, że być może jest to koszt zachęcenia Polaków do budowania prawdziwych oszczędności emerytalnych.
Z kolei prof. Andrzej Fierla ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie zwraca uwagę, że poznaliśmy dopiero wstępną koncepcję reformy OFE.
Przed reformą długa droga: konsultacje społeczne, Sejm. W tle walka o władzę w wąskim kręgu, z udziałem m.in. KNF i NBP. Tymczasem diabeł, jak zawsze, tkwi w szczegółach. Nawet data wejścia w życie reformy jest mglista, a gdyby rzeczywiście miała ona nastąpić w połowie 2018 roku, to by oznaczało, że nie została dopracowana
Według prof. Fierli kluczową kwestią będzie to, czy środki przekazane do IKZE rzeczywiście staną się prywatne.
Przecież argumentacja Trybunału Konstytucyjnego, związana z zawłaszczeniem przez państwo 51,5 proc. środków z OFE w 2014 roku, będzie nadal aktualna! Jeżeli status tych środków będzie wynikał z ustawy, to w każdej chwili można będzie go zmienić
Zatryb przypomina, że reforma OFE zakłada zmianę PTE w TFI.
Na rynku pojawi się więc grupa nowych TFI. Mogą one sporo namieszać na rynku, z uwagi na niskie opłaty. Z punktu widzenia klientów to na pewno dobrze
Czy zagranica przestraszy się reformy OFE?
Pojawiły się głosy, że można się spodziewać odpływu zagranicznego kapitału przed reformą OFE, bo będzie się on obawiał zawirowań na warszawskim parkiecie. Czy to jest realny scenariusz i na ile miesięcy przed reformą może zacząć się realizować?
Nie sądzę, żeby kapitał zagraniczny miał odpłynąć w związku z dokończeniem „reformy” OFE. Należy jednak pamiętać, że kluczem do rozwijającego się prawidłowo rynku kapitałowego jest przekonanie Polaków do długoterminowego oszczędzania, co wymaga poczucia stabilności. Nie zapewnia jej niestabilność legislacyjna, którą powodują przez ostatnie 27 lat kolejni rządzący
Aktywni zagraniczni inwestorzy poszukują zmienności, a do tego część z nich świadomie ją kreuje, wykorzystując pojawiające się okazje. I tak będzie nadal, a powodem do pojawienia się zmienności może być reforma, ale nie musi. Taka reforma jest prawie bez znaczenia, dopóki nie przyjdzie załamanie na rynkach akcji
Czy przekazanie środków do FRD wywoła bessę na GPW?
Grzegorz Zatryb zwraca uwagę, że podaż akcji na GPW może się zwiększyć z innego powodu. Transfer aktywów z OFE do FRD będzie się wiązać ze sprzedażą akcji za nieco ponad 19 mld zł.
Jeszcze większe kwoty podaży mogą pojawić się w ramach procesu budowania zrównoważonego portfela już po reformie. Może to być nawet 40 mld zł, gdyby „nowe OFE” chciały zbudować portfel zrównoważony 50/50
Jak podkreśla Zatryb, zagraniczny kapitał - mimo panującej mody na rynki wschodzące - jest raczej skromnie reprezentowany na GPW.
Biorąc pod uwagę zamieszanie wokół energetyki i banków, na warszawskim parkiecie pozostali najbardziej odporni inwestorzy zagraniczni, patrzący na fundamenty spółek. Tych ewentualna podaż w ramach transferu do FRD raczej nie przestraszy, nie takie rzeczy bowiem widzieli na Książęcej
Czy przewalutowanie zagranicznych aktywów OFE umocni złotego?
Niektórzy eksperci zwracają uwagę, że aktywa, które OFE zainwestowały za granicą, będą musiały być przewalutowane, co powinno wzmacniać złotego. Czy należy oczekiwać takiego zjawiska?
Ponieważ OFE nie mogą zabezpieczać się przed ryzykiem kursowym, zbywanie akcji zagranicznych wiązałoby się z podażą walut na polskim rynku i popytem na złotego o wartości około 11 mld zł. To niemało, ale w skali krajowego rynku walutowego nie wywołałoby to widocznej presji aprecjacyjnej. Sprzedaż walut byłaby rozłożona w czasie, a jej wartość zapewne niższa, bo część akcji zagranicznych pozostanie w portfelach. Z kolei ich zabezpieczanie przed ryzykiem, do którego zapewne dojdzie, spowoduje presję na kursy terminowe, ale tu nie należy spodziewać się w ogóle jakichkolwiek efektów, tak z uwagi na skalę tego rynku, jak i z uwagi na relatywnie niewielką wartość tych operacji
Wpływ reformy OFE na złotego nie powinien być trwały
Czy pracownicze plany kapitałowe to tylko dodatkowa składka?
Drugą nogą reformy systemu emerytalnego mają być pracownicze plany kapitałowe (PPK), które mają na początek pojawić się w największych przedsiębiorstwach. Już znalazło się 3 mld zł państwowych pieniędzy na zachęty, które mają rozruszać tą koncepcję. PPK mają być zarządzane przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI).
PPK to po prostu dodatkowa składka emerytalna. I nic więcej. Wszelkie obietnice dotyczące przyszłych emerytur, niezależnie od charakteru tych emerytur, to wyłącznie puste słowa. To demografia zdecyduje jakie będą emerytury
Należy przypomnieć, że w grudniu ubiegłego roku wstępną propozycję reformy OFE w wariancie popieranym przez resort finansów chwaliły organizacje zrzeszające przedsiębiorców: Business Centre Club i Konfederacja Lewiatan.
Rozwijanie rynku kapitałowego będzie służyło przyszłym emerytom. Jeżeli w przyszłości chcemy mieć wyższe emerytury, to po pierwsze - musi nas więcej pracować, po drugie zaś musimy więcej zarabiać, gdyż emerytury są pochodną wysokości wynagrodzeń. Jeśli mamy więcej zarabiać, to musimy być bardziej produktywni. Aby tak się stało, musimy więcej inwestować, bo bez inwestycji nie będzie modernizacji gospodarki. Inwestycje z kolei trzeba finansować, a do tego potrzebne są oszczędności. Dlatego ważne jest budowanie oszczędności na emeryturę, które mają charakter długoterminowy i są potrzebne do sfinansowania długoterminowych inwestycji w naszej gospodarce
Wygląda więc na to, że reforma OFE w wariancie wicepremiera Mateusza Morawieckiego już została zaakceptowana przez rynek. On już się z nią oswoił. Teraz czeka na szczegóły. Szczegóły, w których tkwi diabeł, jak zwykle. Mamy tylko nadzieję, że nie pojawi się negatywne zaskoczenie. Czyli zmiana kursu na hybrydę wariantu Morawieckiego i Rafalskiej, albo – nie daj Boże – na wariant Rafalskiej...
